Petra Baks stelde zichzelf als doel om voor haar 40e een boek te hebben geschreven, en dat is haar gelukt! Ze is geboren met de progressieve spierziekte HMS en schreef het autobiografische non-fictie boek Leven met lef. Met haar boek wil Petra de valide lezer een kijkje geven in haar leven als invalide, want deze werelden verschillen minder van elkaar dan je zou denken. We legden deze bijzondere auteur een aantal vragen voor, wie is Petra Baks en wat inspireerde haar tot Leven met lef?
Wie is Petra Baks, de auteur achter Leven met lef?
Petra Baks is net 40 jaar geworden. Ik woon in Gouda met mijn iets te dikke kater Obi (zijn naam betekent ‘hem die ik liefheb’). Door mijn spierziekte zit ik in een elektrische rolstoel en ben ik 24/7 afhankelijk van persoonlijke verzorging, dit is in Fokus (de stichting waar ik assistentie vanaf neem) allemaal geregeld. Hierdoor ben ik ook in staat om 30 uur per week te werken als beleidsmedewerker bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Naast alle persoonlijke zorg en werk heb ik een druk sociaal leven met een gave groep vrienden die ik door het leven heen bij elkaar verzameld heb. Ik ben niet zo goed in praatjes over het weer dus filosofeer graag over de onoplosbare dingen in het leven. Kleur ook graag buiten de lijntjes op zoek naar datgene wel kan.
Verder kom ik regelmatig in het theater, ga graag naar concerten of musea en als het even kan reis ik de hele wereld over. Met mijn aangepaste auto rij ik het hele land door. Eens per jaar ga ik zitskiën en dit jaar voor het eerst waterskiën. Als het niet al te koud is handbike ik nog wel eens in de omgeving.
Een middag met een boek op de bank en een pot thee is ook zeker aan mij besteed. Volgens mij ben ik veelzijdig, flexibel en een doorzetter en dat ochtendhumeur neem ik maar voor lief.
Wat heeft jou geïnspireerd om Leven met lef te schrijven?
Dat is best een suf verhaal en eigenlijk weet ik niet eens waar het is begonnen. Zolang als mijn beste vriend mij kent (en dat is al 25 jaar) roep ik dat ik een boek ga schrijven. Daar waar de 40 nog heel ver weg leek kreeg ik twee jaar geleden ineens haast. Er lag nog niks. Mijn hoofd was een grote puinhoop en de moed zakte in mijn schoenen.
Uiteindelijk met vallen, opstaan en hulp op de juiste momenten kreeg het verhaal steeds meer inhoud. Uiteindelijk is het een mix geworden van mijn leven maar ook van de dromen die ik droom maar waarvoor ik nog niet het lef heb om ze uit te voeren. Soms moet ik een drempel zien te overwinnen die ik zelf daarna weer hard opmetsel.
Veel mensen denken dat ik een ander leven leef door die rolstoel, maar nu ik mijn verhaal op heb geschreven blijk ik helemaal niet zo anders.
Leven met lef is niet autobiografisch, toch zijn er raakvlakken tussen hoofdpersoon Eva en jou. Waarom heb je gekozen voor een fictief persoon en niet een volledig autobiografisch verhaal?
Omdat ik denk dat de waarheid in een autobiografie nooit goed opgeschreven kan worden. De waarheid ligt in het midden. Ondanks dat ik met mijn ouders in hetzelfde ziekenhuiskamertje was met dezelfde arts zijn er vier verschillende belevingen. Het fijne van schrijven is dat je zelf kunt kiezen hoe een hoofdpersonage is en wat diegene meemaakt. Er zijn stukken die verdacht dichtbij mijn leven komen maar ook stukken die compleet verzonnen zijn en totaal niet zijn gebeurd. Jezelf verliezen in een verhaal en in het hoofd van een personage kruipen is heerlijk. Soms haalt het ook de scherpe kantjes van een gebeurtenis af als je schrijft vanuit een ander personage.
Werd je al schrijvend een bepaalde richting in geduwd of had je voordat je begon al een duidelijke opzet in je hoofd?
Had ik die opzet maar in mijn hoofd dan was ik geen honderden keren opnieuw begonnen met een andere insteek. Helaas ben ik niet geboren met het gen ‘eerst nadenken en dan doen’. Dus ik doe eerst en ga daarna denken. Dat is voor een proces als een boekschrijven niet altijd even handig. Maar wel tof dat ik al mijn eerder geschreven stukken heb bewaard, zie ook echt wel een groei in de vorm en stijl van schrijven.
Wat hoop je dat lezers uit jouw boek zullen halen, is er bijvoorbeeld een achterliggende gedachte?
Ik hoop dat ik de lezer een inkijk heb kunnen geven in mijn leven waarin ziek en steeds afhankelijker worden een grote rol krijgen. Ondanks dat ik niet kan lopen is dat niet hetgene waar ik last van heb of wakker van lig. Dat is wat het is. Dagen in bed huilen heeft geen zin. Dat heb ik al geprobeerd dus dan maar van iedere dag iets proberen te maken.
Als kleuter deed ik mee op mijn manier. Ik viel voor de andere kleuters niet op. Nu ben ik soms een maatschappelijke discussie als we het hebben over een inclusieve en diverse maatschappij. Ondanks dat ik ben wie ik ben heeft dat vinkje van gehandicapt zijn me echt verbaasd. Ik doe mee en toch ziet de valide wereld me als anders.
Het was je droom om ooit nog een boek te schrijven. Dat boek is er nu. Was dit een éénmalige actie of is er een nieuwe auteur opgestaan en ga je aan een volgend boek beginnen?
Gelukkig word ik maar een keer 40 jaar. Natuurlijk riep ik hard dat ik na dit boek nooit meer zo schrijven. Maar in de laatste maanden kriebelt er toch iets. Zou niet meer kiezen voor een heel boek met een verhaal, maar dan voor korte columns over alles wat ik meemaak. Dat doe ik al een aantal jaren en wellicht ga ik dat ooit nog eens bundelen. Zou ook ontzettend graag in een week of maandblad een vaste column hebben. Volgens mij leef ik best in een grappige wereld en krijg ik nog steeds een plakje worst bij de slager…
Wat zou je willen zeggen tegen mensen die een soortgelijke situatie als jou zitten, wat wil je hen meegeven?
Leef jij je dromen? Ik denk dat het belangrijk is om jezelf uit te blijven dagen maar ook te genieten van de kleine dingen. Zeker in deze tijd hebben we nog wel eens de neiging om het leven te snel te leven. Carrière, kinderen, mantelzorg, vrienden, vrijwilligerswerk en zo zijn er nog vele bezigheden. We leggen de lat hoog en moeten veel van onszelf. Ondanks dat ik dat zelf ook lastig vind probeer ik af te wegen of ik ergens echt blij van word en is niks doen ook bij tijd en wijle prima. En morgen komt er altijd een nieuwe dag. Vandaag is het is wat het is…
Ben je naast het schrijven nog actief met andere bezigheden en kun je ons hierover iets vertellen?
Ik ben altijd druk met allerlei dingen in de planning. Laatst werd ik gebeld of ik in 2023 mee wil doen aan de handbikebattle. Een “wedstrijd” van revalidatiecentra die met een groep handbikers een berg in Oostenrijk op fietsen. Toevallig ben ik afgelopen zomer met mijn beste vriend in Oostenrijk die berg opgereden met de auto. Daar grapte ik al blij was dat ik dit niet hoefde te fietsen en zo wel, ik bij bocht 5 al zou staan huilen. Toen ik mijn beste vriend belde en vertelde dat ik hiervoor gevraagd ben zei hij; je hoeft niet alles te doen he?! En daar heeft hij wel de spijker op z’n kop geslagen. Een tandje minder dromen verwezenlijken kan ook best.
Al is er nog wel een dingetje; ik zou zo graag een keer met een bobsleeteam naar beneden gaan dat ik het niet kan laten om te kijken of hier mogelijkheden in zijn. De mensen die me willen sjouwen heb ik al gevonden, nu het bobsleeteam nog…
Waar kies je zelf voor als je een boek leest, ga je dan ook voor autobiografisch geïnspireerde roman of juist voor heel iets anders?
Ik verslind Karin Slaugter. Hoe gruwelijker de moord hoe fijne het leest. Al kijk ik ook altijd uit naar de boeken van Griet op den Beeck. Zij schrijft zo rauw en herkenbaar kwetsbaar. Een goede biografie of een geschiedenisboek is ook prima. Als kind haatte ik lezen en nam ik iedere vakantie hetzelfde boek mee tot groot ongenoegen van mijn lezende ouders. Ik was liever op zoek naar nieuwe vrienden of in het zwembad. Nu lees ik eigenlijk alles wat me voor handen komt. Al ben ik de laatste tijd ook erg van de luisterboeken. Dat roept bij mij het van vroeger op in mijn pyjama tussen pa en ma in bed die nog voorlazen.
Tot slot, wat kunnen wij van jou in de toekomst nog verwachten?
Ik hoop in ieder geval wat actiever te gaan bloggen. Maar ook veel mensen te spreken over het boek in de vorm van presentaties of andere bijeenkomsten. Het motto van Loesje: leven is het meervoud van lef draag ik mijn hele leven mee. Hoe de toekomst er precies uit gaat zien wacht ik rustig af.
Kijk voor meer informatie over Petra Baks op: http://petrainzwartofwit.blogspot.com
